Jedna žena – jedan vek (serija)
Playground produkcija, 2012.
trajanje: 3 x 52 min
scenario i režija: Želimir Žilnik
crtež i animacija: Aleksandar Rot, Aleksandar Ilić
kamera: Miodrag Milošević
montaža: Vuk Vukmirović
obrada zvuka: Filip Vlatković
producentkinja: Sarita Matijević
Trodelna dokumentarna televizijska serija, na principima iskaza, intervjua i rekonstrukcije – kroz životnu priču junakinje Dragice Srzentić osvetljava niz značajnih događaja i ličnosti vezanih za jugoslovensku istoriju pre i posle Drugog svetskog rata. Kroz sliku jednog veka života žene heroja, otvaraju se retko pominjani segmenti eks jugoslovenskih intelektualnih i ideoloških lavirinata kroz koje se prolazilo u stvaranju i propadanju 8 država u kojima je živela ova Istrijanka iz Sovinjaka – (Austrougarska, Kraljevina Italija, Kraljevina SHS, NDH, FNRJ, SFRJ, Hrvatska, Srbija).
Najzanimljiviji aspekt Dragicinog iskustva je njena hrabrost da, kao devojčica iz siromašne istarske seljačke porodice, krene u avanturu života: po dolasku italijanskog fašizma i ukidanja hrvatskih škola, ona odlazi u Karlovac, pa u Zagreb, gde završava srednju ekonomsku školu. Zatim sa bratom, studentom poljoprivrede, odlazi u Beograd.Tu se zapošljava kao činovnica, a paralelno sarađuje i druži se sa najznačajnijim antifašističkim intelektualcima, iz cele Jugoslavije, okupljenim u izdavačkom preduzeću NOLIT i oko redakcije časopisa “Nova literatura”. Časopis su osnovali Pavle i Oto Bihalji, pisci i istoričari umetnosti, koji su krajem dvadesetih godina u Berlinu bili saradnici i urednici časopisa proleterske literature “Die Linkskurve”, koji je zabranjen 1932. Po povratku u Beograd, braća Bihalji osnivaju NOLIT i pokreću “Novu literaturu” te nastavljaju da okupljaju najznačajnija intelektualna imena međuratnog antifašizma – domaća i strana. Izdaju knjige Đerđa Lukača, Džeka Londona, Hajnriha Mana, Isaka Babelja, Gorkog, Stajnbeka. Poznanstva i obrazovanje koje je Dragica stekla u tim godinama, obeležila su i njen kasniji život. Bila je među osnivačima nedeljnika NIN (1935. godine) koji je upozoravao na opasnosti fašizma, zatim mesečnika “Žena danas”, prve publikacije u predratnoj Jugoslaviji koja je analizirala žensko pitanje i promovisala ravnopravnost
polova. Sa okupacijom 1941. godine, Dragica je stupila u redove ilegalnih boraca, prošla je sa partizanskim jedinicama borbe u Crnoj Gori, Albaniji, Kosovu, Makedoniji i Grčkoj, ali je bila i zatvarana od strane okupatora. U proleće 1944. bila je među organizatorima Antifašističke skupštine Crne Gore, a zatim je sa suprugom Vojom Srzentićem, pozvana u Titov Vrhovni štab na ostrvu Vis, odakle su poslati u vojnu misiju u London. Na BBC-u je Dragica imala emisiju, izveštavajući jugoslovenske slušaoce o napredovanju saveznika i o osnivanju nove vlasti na oslobodjenim teritorijama. Ta iskustva kao i poznavanje ljudi su Dragicu kvalifikovali da je 1945. u Ministarstvu inostranih poslova imenovana u personalnu komisiju, koja je predlagala ambasadore Nove Jugoslavije.
Duboko prožeta vrednostima borbe protiv nepravde i izrabljivanja, u posleratnoj hijerarhiji je došla u politički sukob zbog zalaganja za egalitarizam. Posle obavljene misije koju je imala 1948. godine – kada je dobila nalog da odnese Titovo pismo Staljinu i sačeka Staljinov odgovor- – u burnim ideološkim debatama pedesetih godina, ona i njen muž su bili proglašeni za političke protivnike sistema, te su poslati na izdržavanje “administrativne kazne”, u zatvore i logore koju su funkcionisali na staljinističkim metodama.
Međutim, i sada, ulazeći u stotu godinu života, Dragica sa sjajnom memorijom, energijom, pa i optimizmom, zaključuje da nije prošlo vreme kada se treba zalagati “za novi, pravedniji svet”.
Ekipa Playground produkcije predvođena rediteljem i scenaristom Želimirom Žilnikom, realizovala je seriju tokom 2011. i 2012. godine, rekonstruišući životnu put junakinje u mestima gde je živela i radila tokom stogodišnjeg života; serija je snimana u Beogradu, Trstu, u Istri, u Moskvi i u Ulcinju.
Epizoda 1:
Kroz životnu priču Dragice Srzentić osvetljava se niz događaja i ličnosti vezanih za jugoslovensku istoriju: kroz sliku jednog veka života žene heroja, otvaraju se retko pominjani segmenti eks jugoslovenskih ideoloških lavirinata kroz koje se prolazilo u stvaranju i propadanju 8 država u kojima je živela ova Istrijanka.
Epizoda 2:
U drugoj epizodi evocira se period od 1941. do 1948. godine: glavna junakinja Dragica Srzentić, kao antifašista biva zatvorena u italijanskom logoru, a po kapitulaciji Musolinija, pridružuje se borbi u partizanskim odredima u Crnoj Gori, Makedoniji i Grčkoj.
Epizoda 3:
U poslednjoj epizodi glavna junakinja odlazi u Moskvu, 64 godine nakon proleća 1948. kada je Staljinu odnela Titovo pismo. Posle dramatičnog raskola, i ona je proglašena za ibeovku. U nastavku priče, pratimo junakinju u poseti porodici i prijateljima u rodnoj Istri i u Ulcinju gde je provela godine nakon zatvora.